Πώς αντιμετωπίζουμε τις παιδικές φοβίες του ύπνου;

Οι φοβίες αποτελούν ένα από τα μεγαλύτερα εμπόδια του παιδικού ύπνου. Και αυτό συμβαίνει για πολλούς λόγους καθώς το παιδικό μυαλό συνδυάζει το σκοτάδι εύκολα με το άγνωστο και το άγνωστο με εικόνες τις φαντασίας του, που, όντας μόνο του, έχουν ως βάση τους την ανασφάλεια και ό,τι μπορεί αυτή να συνεπάγεται.

Και σε αυτό το πλαίσιο, δεν υπάρχει ηλικιακό όριο το οποίο μπορεί να κάνει τη διαφορά. Το παιδικό μυαλό είναι μια αστείρευτη πηγή φαντασίας, και δεν υπάρχει περίπτωση να την τιθασεύσουμε σε αυτόν αποκλειστικά τον τομέα. Γι’ αυτό, υπάρχουν άλλες λύσεις για να δημιουργήσουμε το ιδανικό σκηνικό που θα διώξει ένα μεγάλο κομμάτι από τις φοβίες.

Υπάρχει, έτσι, το μακροπρόθεσμο σκέλος, που ξεκινάει με το αίσθημα αγάπης του παιδιού προς το ίδιο το δωμάτιό του. Είναι αλήθεια πως το κρεβάτι των γονιών πάντα θα μοιάζει ο ιδανικότερος προορισμός, για τη σιγουριά και την ασφάλεια που του προσφέρει. Έτσι, θα πρέπει να δημιουργήσουμε την αντίστοιχη αίσθηση για το δωμάτιό του. Θα πρέπει να κάνουμε κατανοητό πως το δωμάτιό του είναι δικός του αποκλειστικά χώρος, με όλα τα χαρακτηριστικά της κτητικότητας και της οικειότητας που περιλαμβάνουν και την ασφάλεια. Με αυτόν τον τρόπο δεν αναπτύσσουμε μόνο την υπευθυνότητα του παιδιού ως προς τον δικό του χώρο, αλλά και το αίσθημα της ασφάλειας που θα πρέπει να αποπνέει τόσο το σπίτι, όσο -και πόσω μάλλον περισσότερο- το ίδιο το δωμάτιό του.

Ένα ακόμη βήμα για να το πετύχουμε αυτό είναι να αποσυνδέσουμε τον ύπνο ή το δωμάτιό του με τις “τιμωρίες” (αν και καλό θα ήταν να μην υπάρχουν τιμωρίες που μπορούν να δημιουργήσουν αρνητικά συναισθήματα). Θέλουμε τον χώρο να εμπνέει χαρά και όχι ενοχή μετά από λάθος επιλογές. Θέλουμε χρώματα, έπιπλα και αντικείμενα που δένουν με ό,τι πιο ευχάριστο και όχι με «καταναγκαστική παρουσία» σε αυτόν.

Στο βραχυπρόθεσμο, υπάρχει το κομμάτι των ιστοριών, το οποίο, σε αντίθεση με όλα τα άλλα, έχει ηλικιακό πλαίσιο, έστω και γενικό, καθώς χωρίζεται σε 2 κατηγορίες: Πριν τα 2 έτη, και μετά. Αλλά ας δούμε γιατί τα παραμύθια ή έστω οι φανταστικές ιστορίες παίζουν σημαντικό ρόλο. Τα παραμύθια έχουν πάντα στη βάση τους ένα νοηματικό πλαίσιο το οποίο δημιουργεί στο τέλος έναν ισορροπημένο κόσμο που όχι μόνο το καλό νικάει το κακό, αλλά και κάθε δυσκολία αντιμετωπίζεται με έναν ολοκληρωμένο και καλό τρόπο. Σε αυτό το σημείο μπαίνει και το ηλικιακό όριο. Τα παιδιά κάτω των δύο ετών θα ήταν πρακτικά δύσκολο να αντιληφθούν και να διαχειριστούν πρόσωπα ηρώων και χαρακτήρων, σε αντίθεση με τα μεγαλύτερα παιδιά. Γι’ αυτό και θα πρέπει να χρησιμοποιούμε τα νοήματα ως μια πιο άμεση ιστορία.

Οι ιστορίες αυτές, διαμορφώνουν ένα πλαίσιο μέσα στο οποίο, όχι μόνο ενισχύουν την αυτοπεποίθησης του παιδιού μέσα στον δικό του χώρου, αλλά του δίνουν και τα εργαλεία ώστε να μπορεί να διαχειρίζεται με δημιουργικό τρόπο τη φαντασία του. Και αυτό δεν έχει να κάνει αποκλειστικά με την αίσθηση που δίνει η δική μας  παρουσία, όσο με την ίδια τη διεργασία που συντελείται στο μυαλό του παιδιού και εμπνέει αυτοπεποίθηση και κυριαρχία στον χώρο. Αυτό είναι απολύτως φυσιολογικό, καθώς ακριβώς το ίδιο μέσο που δημιουργεί τις φοβίες, είναι εκείνο που επεξεργάζεται τα δεδομένα της φαντασίας και της ιστορίας.

Δεν τελειώνουν όλα με μία απλή ιστορία. Πολλές φορές μέσα στη νύχτα το παιδί μπορεί να μας επισκεφτεί στο δικό μας υπνοδωμάτιο. Είναι εξαιρετικά σημαντικό, με σίγουρο και ξεκάθαρο τρόπο να του δώσουμε να καταλάβει πως ο καθένας έχει το δικό του κρεβάτι. Η διαδικασία είναι συγκεκριμένη. Επιστρέφουμε μαζί του στο δωμάτιό του και περιμένουμε λίγο μέχρι το αίσθημα της ασφάλειας.

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο θα πρέπει να αναζητήσουμε την αιτία της κάθε φοβίας, όπου στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων είναι η ανασφάλεια. Από τη στιγμή που μπορούμε να την εντοπίσουμε, μπορούμε και με τον πιο απλό τρόπο να δημιουργήσουμε τα ευεργετικά συναισθήματα που θα την αντιμετωπίσουν.