Μπορεί να έχει μείνει στην ιστορία ως ένα εξαιρετικό φάρμακο, μπορεί να έχει μείνει στη γλωσσολογία ως μια μεγάλη διαμάχη για το αν γράφεται με γιώτα ή με ύψιλον, μπορεί να έχει μείνει στη λαϊκή παράδοση ως ιδανικό κατευναστικό των νεύρων, μπορεί να έχει μείνει στη μαγειρική ως ένας εξαιρετικός παράγοντας οξύτητας, μπορεί να έχει μείνει στις δουλειές του σπιτιού ως ένα χρήσιμο πολυεργαλείο, αλλά από μόνο του δεν λέει και πολλά. Δύο συλλαβές όλες κι όλες, ξινή γεύση με έντονο ξινό άρωμα, το ξίδι τα έχει καταφέρει μια χαρά να επικρατήσει στην καθημερινότητα και στο ντουλάπι μας, δίπλα στο αλάτι και τα μπαχαρικά.
Ας μην αναλωθούμε στις μαγειρικές εφαρμογές του. Οι παλιές νοικοκυρές μάς έχουν μάθει ότι το ξίδι είναι ένα εξαιρετικό γενικής χρήσης απολυμαντικό, καθαριστικό για τα άλατα και ικανό να απομακρύνει δυσάρεστες οσμές από επιφάνειες. Κι όντως ισχύουν. Η δράση του ξιδιού είναι αποδεδειγμένη, η επίδραση όμως αυτής της επιτυχίας, έχει και κάποιες «παρενέργειες», καθώς κατάντησε να μοιάζει με πανάκεια για κάθε καθαριστικό ζήτημα του σπιτιού. Έτσι, οι υπερβολές -όπως και σε κάθε τί άλλο, έτσι και εδώ- μπορούν να κάνουν μεγαλύτερη ζημιά, ακόμη και σε βάθος χρόνου.
Μύθος 1: Το ιδανικό φυσικό απολυμαντικό γενικής χρήσης
Πράγματι, με δύο μεγάλα «αλλά»: Πρώτον, θα πρέπει να είναι καλά αραιωμένο και να μην γίνεται συχνή χρήση, και δεύτερον, δεν είναι γενικής χρήσης, ειδικά σε μαρμάρινα πλακάκια και ακόμη περισσότερο σε ξύλινα πατώματα. Ο όξινος χαρακτήρας του, αυτός ακριβώς που συμβάλλει στην απολυμαντική δράση, είναι ο ίδιος που, εισχωρώντας στην πορώδη επιφάνεια του μαρμάρου ή του ξύλου, καταλύει και τη δομή τους. Ειδικά στο καθαρό μάρμαρο, το ξίδι διαβρώνει άμεσα την επιφάνειά του, καθώς, ακόμη και μια σταγόνα καθαρό ξίδι μπορεί να αρχίσει να αντιδρά έντονα. Γι’ αυτό και σε αυτές τις περιπτώσεις καλό θα ήταν να προτιμήσουμε κάποιο ουδέτερου pH, ειδικό καθαριστικό.
Μύθος 2: Καθαρίζει λεκέδες και στίγματα από ποτήρια
Βλέποντας ότι πρόκειται για ένα αρκετά ισχυρό καθαριστικό για τις επιφάνειες, οι νοικοκυρές θεώρησαν ότι θα ήταν ιδανικό να το επιστρατεύσουν και για κάτι πιο επίμονο, όπως οι ξεχασμένοι λεκέδες από ποτήρι πάνω σε ξύλο. Θα πρέπει να κρατάμε πάντα στο μυαλό μας το θέμα της οξύτητας και το πώς θα μπορούσε να επιδράσει πάνω σε πιο ευαίσθητες επιφάνειες. Πολλές φορές όμως σε αυτή την περίπτωση, υπάρχει και ο «αντίλογος», ότι μαζί με το ξίδι θα πρέπει να χρησιμοποιήσουμε και ελαιόλαδο, και κάπως έτσι κάνουμε διπλή ζημιά, καθώς το ξίδι επιδρά στην επιφάνεια του ξύλου και το ελαιόλαδο θα δημιουργήσει μια λιπαρή στρώση από πάνω, με αποτέλεσμα να μαγνητίζει ακόμη περισσότερη σκόνη και ρύπους, δημιουργώντας έτσι ένα λιπαρό «φιλμ» βρομιάς που μπορεί και να «ποτίσει» πολύ εύκολα, ειδικά στη διαβρωμένη επιφάνεια.
Μύθος 3: Καθαρίζει δερμάτινες επιφάνειες
Ναι, αλλά όχι. Μπορεί φαινομενικά το ξίδι να απομακρύνει ακόμη και δύσκολους λεκέδες από δερμάτινες επιφάνειες, στην πραγματικότητα όμως δεν είναι ο λεκές αυτός που απομακρύνεται, αλλά ολόκληρο στρώμα της δερμάτινης επιφάνειας. Ίσως γι’ αυτό και να νομίζουμε πως τελικά, όχι μόνο τις καθαρίζει, αλλά τους δίνει και λάμψη, πρακτικά όμως, ο όξινος χαρακτήρας του προκαλεί πολύ μεγαλύτερη ζημία στη δερμάτινη επιφάνεια, ακόμη κι από όσο θα μπορούσαμε να φανταστούμε.
Υπάρχει ένας γενικός κανόνας: Όταν μία επιφάνεια ξέρουμε ότι μπορεί να αντιδράσει με όξινο ή αλκαλικό pH, τότε χρησιμοποιούμε αποκλειστικά ουδέτερα, φιλικά και εξειδικευμένα καθαριστικά, ώστε να μπορέσουμε να την κρατήσουμε, όχι μόνο καθαρή, αλλά και ζωντανή για πολύ μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Άλλωστε, οι «πειραματισμοί» καλό θα ήταν να μην γίνονται στα ίδια τα τελικά αντικείμενα, έπιπλα, επιφάνειες, που θέλουμε να καθαρίσουμε, γιατί μπορεί μεν να απαλλαγούμε από κάποιον λεκέ τελικά, αλλά ίσως να αποχωριστούμε» και την καλή κατάσταση της ίδιας της επιφάνειας.
